Narodziny dziecka, rozwój relacji, kryzysy – wszystkie te etapy mają ogromny wpływ na dynamikę związku. W miarę jak ewoluujemy w relacji, napotykamy różne wyzwania, które mogą prowadzić do konfliktów, a nawet rozstań. Ale co musi się stać w ramach więzi, żeby doszło do decyzji o rozstaniu?
Emocjonalna niedostępność i obojętność
Kiedy nasz partner staje się emocjonalnie niedostępny lub obojętny, często czujemy się wyobcowani, samotni i bezsilni. Te bolesne emocje mogą prowadzić do gniewu, poczucia krzywdy, lęku oraz głębokiej samotności. Wizja utraty ukochanej osoby wywołuje w nas silną reakcję lękową, co może prowadzić do dwóch typowych reakcji: prób odzyskania emocjonalnego połączenia z partnerem lub wycofania się i separacji w celu ochrony siebie. Chociaż te strategie mogą przynieść ulgę na krótką metę, w dłuższej perspektywie tworzą błędne koło braku bezpieczeństwa, które jeszcze bardziej oddala partnerów od siebie.
Znaczenie bezpiecznej więzi
Kiedy czujemy się bezpieczni w związku, odczuwamy komfort bliskości i pewność, że możemy polegać na ukochanej osobie. Jesteśmy lepsi w szukaniu wsparcia i dawaniu go. Jeśli w związku czujemy się bezpiecznie i ufamy drugiej osobie, łatwiej nam otwarcie wyrażać swoje niezadowolenie, lęki i pragnienia, a w zamian otrzymujemy zrozumienie i wsparcie. Kiedy mamy bezpieczną więź z naszym partnerem, łatwiej dochodzimy do siebie po ranach, które nam on nieuchronnie zadaje, i mniej prawdopodobne jest, że przyjmiemy wrogą postawę, kiedy się zdenerwujemy. Bezpieczny związek wzmacnia nas. Jesteśmy ciekawi i otwarci na partnera.
Szczęśliwe pary nie zawsze są idealnie dostrojone, ale dążą do ponownego połączenia po konflikcie. Rozmowy o potrzebach i dostrojenie emocjonalne są kluczowe – to momenty, w których możemy poprosić o kontakt lub wsparcie, a ukochana osoba odpowiada. Powodem rozpadu związków nie jest narastający konflikt, lecz brak emocjonalnego wyczulenia na drugą osobę. Koniec związku zaczyna się od prawie niezauważalnego braku czułych, intymnych interakcji. Konflikt pojawia się później.
Czynniki pozwalające parom przetrwać kryzysy
Szczęśliwe pary funkcjonują względem siebie „wystarczająco dobrze”. Umiejętność emocjonalnych powrotów, responsywność emocjonalna, uznanie swoich uczuć oraz bycie stabilnym i bezpiecznym partnerem – to wszystko jest kluczowe. Ważne jest, aby pary potrafiły rozpoznawać i wyrażać swoje uczucia oraz potrzeby, słuchać, rozumieć i reagować w dostrojony sposób na subiektywne doświadczenia i potrzeby drugiego partnera.
Tolerowanie pewnego stopnia rozczarowania, gdy własne potrzeby nie są zaspokajane, oraz skuteczne osiąganie kompromisów, negocjowanie i przepraszanie również odgrywają istotną rolę.
Zdolność do mentalizacji, czyli zastanawiania się nad własnym doświadczeniem i wyobrażonym (odmiennym) doświadczeniem partnera, również jest kluczowa. To umiejętności, których uczymy się w naszych pierwszych relacjach przywiązania – najczęściej z matką i ojcem.
Rozpad Więzi a trauma relacyjna
Relacje międzyludzkie są fundamentem naszego zdrowia psychicznego i fizycznego. Potrzebujemy innych, aby żyć pełnią życia. Niemowlę nie jest w stanie przeżyć bez opiekuna, co sprawia, że nasz system przywiązaniowy traktuje wszelkie przejawy zagrożenia więzi jako zagrożenie życia. Jeśli nasze doświadczenia z najważniejszymi opiekunami w przeszłości były względnie dobre, nasze późniejsze związki i relacje również będą stabilniejsze. Będziemy bardziej ufni i spokojni.
Ci z nas, którzy doświadczyli w przeszłości niestabilności, opuszczeń fizycznych lub emocjonalnych, zaniedbań czy nadużyć ze strony najbliższych opiekunów, często cechują się większą nieufnością wobec innych. Fairbairn zauważył, że w dorosłym życiu często wybieramy to, co już znamy – nawet jeśli nie jest to dla nas dobre. Tworzymy sytuacje i związki, których pragniemy uniknąć, mając nadzieję, że tym razem będzie inaczej.
Rozpad więzi w dorosłym życiu może być przeżywany jak utrata figury przywiązania w dzieciństwie. Wizja utraty ukochanej osoby uruchamia w nas silną reakcję lękową. Lęk jest bardzo pierwotnym uczuciem, aktywującym nasz system walki-ucieczki. Jest to mechanizm przystosowawczy, który najpierw mobilizuje nas do działania – ochrony życia, a dopiero potem do myślenia. W przypadku rozstania, warto więc w pierwszej kolejności zatroszczyć się o sobie, swoje ciało i uczucia.
Jak możemy sobie pomóc?
Rozstanie jest jednym z najbardziej stresujących i bolesnych doświadczeń w życiu. Niezależnie od okoliczności, może wywoływać silne emocje i poczucie straty. Istnieją jednak skuteczne sposoby, które mogą pomóc złagodzić ból i wspierać proces zdrowienia.
1. Obecność bliskich i wspierających osób
Obecność bliskich osób może być niezwykle kojąca. Spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi, którzy oferują wsparcie emocjonalne, może pomóc poczuć się mniej samotnym i bardziej zrozumianym. Wsparcie bliskich może także przynieść ulgę poprzez wspólne rozmowy, dzielenie się uczuciami oraz zwykłą obecność, która daje poczucie bezpieczeństwa i komfortu.
2. Praca z ciałem
Praca z ciałem jest kluczowym elementem radzenia sobie ze stresem i napięciem emocjonalnym po rozstaniu. Aktywności takie jak joga, medytacja czy regularne ćwiczenia fizyczne pomagają rozluźnić napięcia, poprawić nastrój i poczuć się lepiej we własnym ciele. Pomocne mogą być również różnego rodzaju warsztaty terapeutyczno-rozwojowe wykorzystujące techniki pracy z ciałem. Tego rodzaju praktyki mogą również wspomagać równowagę emocjonalną, zwiększać świadomość ciała oraz umożliwiać głębsze połączenie z własnymi uczuciami.
3. Terapia i wsparcie profesjonalne
Rozważenie terapii indywidualnej może być bardzo pomocne. Terapeuta pomoże przepracować emocje związane z rozstaniem, zrozumieć swoje reakcje i wspierać w procesie zdrowienia. Terapia może również dostarczyć narzędzi do radzenia sobie ze stresem, budowania nowych nawyków oraz odzyskiwania pewności siebie.
4. Samopielęgnacja
Dbaj o siebie poprzez zdrową dietę, odpowiednią ilość snu i regularną aktywność fizyczną. Samopielęgnacja to także poświęcanie czasu na rzeczy, które sprawiają przyjemność i przynoszą ulgę – może to być czytanie, słuchanie muzyki, hobby czy spędzanie czasu na świeżym powietrzu.
5. Znalezienie nowych pasji i zainteresowań
Rozstanie to także czas, który można wykorzystać na odkrywanie nowych zainteresowań i pasji. Nauka czegoś nowego, uczestniczenie w warsztatach, kursach czy dołączenie do grup zainteresowań może pomóc w budowaniu nowej tożsamości oraz przynosić radość i satysfakcję.
6. Wyrażanie emocji
Nie tłum swoich uczuć. Płacz, śmiech, złość – wszystko to są naturalne reakcje na ból i stratę. Wyrażanie emocji, np. poprzez pisanie dziennika, rozmowy z bliskimi czy kreatywne działania, takie jak malowanie czy muzyka, może pomóc w procesie uzdrawiania.
7. Utrzymanie rutyny
Zachowanie codziennej rutyny może przynieść poczucie normalności i stabilności. Nawet proste czynności, jak codzienne spacery, gotowanie zdrowych posiłków czy utrzymywanie porządku w domu, mogą pomóc w odzyskaniu kontroli nad swoim życiem.
Każdy przechodzi przez proces rozstania na swój sposób, a powrót do równowagi wymaga czasu. Bądź dla siebie wyrozumiały i cierpliwy, dając sobie przestrzeń na przeżycie i akceptację swoich emocji. Stosując powyższe wskazówki, możesz stopniowo odzyskać spokój i harmonię w swoim życiu.
Posumowanie
Rozstania to czas przemyśleń dotyczących nas, naszych relacji z innymi ludźmi i światem. Ważne jest, aby zrozumieć, jakie są prawdziwe motywy naszych działań i decyzji, zwłaszcza gdy w związku są dzieci. Po rozstaniu warto dać sobie czas na refleksję i przepracowanie emocji, aby móc budować zdrowsze relacje w przyszłości.
Rozstanie może być trudnym doświadczeniem, ale może też stać się okazją do głębokiej refleksji i wzrostu. Warto zadbać o swoje emocje i potrzeby, aby móc lepiej radzić sobie z wyzwaniami i budować satysfakcjonujące, pełne bliskości związki.